Architect Malschaert, een projectontwikkelaar en de kop van de Nieuwstraat
De
Nieuwstraat bezit de oudste overgebleven gevelwand van Zwijndrecht. Erachter ziet men de
vorige grote stedenbouwkundige misser: het veel te grote bouwvolume dat verrees na de
sanering van het jugendstil hotel, Het Witte Paard. Ritmisch en compositorisch gezien
vertegenwoordigt het spel van goothoogten een ideale situatie - middel, laag, hoger - qua
schaal op elkaar afgestemd. De gepleisterde laag van het hogere huis rechts sluit naadloos
aan op de goot van het lage huisje.
Eigenlijk is de koper van het oude pand dat er nu staat, de werkelijke bedenker van het onzalige plan om van de Nieuwstraat een achterbuurtje te maken. De opdrachtgever bepaalt hoe hij er de grootste winst uit kan halen; en de door hem betaalde architect bedenkt de argumentatie waarom zijn plan het beste op die plek is. Wil de opdrachtgever het klein en lager dan is dat stedenbouwkundig gezien de beste oplossing. Wil hij het groot en hoog dan is dat ook de beste stedenbouwkundige oplossing. De verantwoording bij een bouwplan klopt dus altijd. Het hierboven afgebeelde aanzicht van de Nieuwstraat is bewust over het hoofd gezien. Dat is niet gebeurd omdat de architect zo dom zou zijn.
Hij heeft bij zijn presentatie van zijn quasi Italiaanse woontoren uitsluitend gesproken over het aanzicht vanuit Dordrecht. Hij gaat uit van enkele voorgaande stedenbouwkundige missers: de Maasflat en de toren op de plaats van het gesaneerde Witte Paard. Hij noemt daarvan alleen de toren (want de Maasflat past niet in zijn argumentatie) en spreekt dan van ''zittende'' bebouwing. Het woord ''staand'' durft hij niet in de mond te nemen, want daar worden al die mannelijke architecten toch al van beschuldigd. En, trouwens, dat klinkt zo hoog. De kop van het Veerplein (ook niet het fraaiste resultaat) die laag is, noemt hij ''liggend''. Welnu, de volgende kop, die van de Nieuwstraat moet dus ''zittend'' zijn; want dat hoort zo. Zittend - liggend - zittend - liggend enz. Zo moet het. Dat noemt men stedenbouw. Het is als met een beginnende fotograaf: er moet een tak boven want dan heb je een omlijsting. Achterlijk.
Dan de presentatie; die van wethouder Merkus aan de raadscommissie, die een voorbereidingsbesluit moest nemen. Aanwezig was de maquette en een boekwerk van de architect.
- De maquette is schaal 1:100,
- de autootjes erop, die de schaal moeten versterken, waren model spoorbaanformaat 1:87½ dat is dus een vertekening van zo'n 15 %,
- de vloerhoogte van de beganegrond, die minstens 70cm boven het trottoirpeil zou moeten komen was voor het gemak maar niet op de maquette gemaakt,
- de 10 % die bouwers in Zwijndrecht bij voorbaat krijgen om groter te kunnen moet de beschouwer zelf maar incalculeren,
- de 1 meter 50 die balkons en andere bouwkundige uitsteeksels mogen hebben, bovenop alle andere reeds aangeduide vergrotingen, zijn slechts een detail en kan je niet verwachten dat die op de maquette al worden aangebracht,
- een rij honderd jaar oude bomen, die op de maquette aanwezig zijn, staat er in werkelijkheid niet. Maar daardoor lijkt de woontoren toch weer kleiner. dat is mooi meegenomen met die 1:87½ Preiser autootjes,
- om dit enigszins voor de schijnbaar argeloze raadsleden te verhullen wordt bovendien nog verteld dat een van de twee in symbiose groeiende zeer oude kastanjes in de ''bestaande'' bomenrij zal worden geplaatst. Het is niet moeilijk om in een imaginaire rij bomen een imaginaire toevallige leemte voor te stellen waar de rij door een soortgenoot kan worden versterkt.
De aanwezige raadsleden hadden enige kritische vragen doch doorzagen niets van het voorgaande, en besloten akkoord te gaan met de beginfase. Ik mompelde (want het is voor burgers mond houden geblazen) nog iets over die bomenrij, maar dat werd niet gehoord. dat laat mij twee conclusies:
- de raadscommissieleden zijn onwetende burgers die nou eenmaal tot die taak verkozen zijn, of
- zij weten het donders goed, maar de kiezers snappen er toch niets van.
Een moeilijke keuze.
Het moet wel uitsluitend om geld gaan want wie zet nu de hoogste gebouwen aan de uiterste rand aan een gebied waar Zwijndrecht in het kader van het Drechtoeverplan, met de omliggende gemeenten, bijzondere aandacht aan zal gaan schenken.
Zet de koopkrachtigen vooraan op een tribune, met de rug naar Zwijndrecht gekeerd! En dan het gezicht vanuit Dordrecht, een van de mooiste steden aan het water. ''Zittend'' - ''liggend'' en
''mooi'' - ''lelijk''.
